អំពីជំងឺ ឃ្លង់

អំពីជំងឺឃ្លង់

ជំងឺឃ្លង់ (ឬជំងឺហង់សិន) គឺជាជំងឺឆ្លងរ៉ាំរ៉ៃដែលបណ្តាលមកពីបាក់តេរី Mycobacterium leprae ដែលប៉ះ ពាល់ដល់សរសៃប្រសាទជាយខាង ស្បែក និងភ្នាស ហើយបណ្តាលឲ្យមានពិការភាពធ្ងន់ធ្ងរ។ ជំងឺឃ្លង់គឺជាជំងឺឆ្លង។ បាក់តេរីជំងឺឃ្លង់ ត្រូវបានចម្លងតាមរយៈផ្លូវដង្ហើម ឬទឹកសំបោរក្នុងពេលប៉ះពាល់ជាមួយអ្នកជំងឺដែលមិនទាន់បានព្យាបាល។ រយៈពេលនៃការកកើតជំងឺនេះគឺប្រហែលជា៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែរោគសញ្ញាទាំងនេះអាចត្រូវការរយៈពេលយូររហូតដល់២០ឆ្នាំដើម្បីបង្ហាញចេញមកដែលធ្វើឲ្យវាពិបាកក្នុងការកំណត់អត្តសញ្ញាណអ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយជំងឺនេះ។

ជំងឺឃ្លង់ក្លាយទៅជាជំងឺមួយដែលបណ្តាលឲ្យពិការនៅពេលមានការខូចប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទជាយខាងលេចឡើងនៅក្នុងភ្នែក ដៃ ឬក៏ជើង។ នៅដំណាក់កាលដំបូងរបស់វា ភាគច្រើនលើស្បែកមានស្នាមសហើយស្ពឹកលើស្នាម ជំងឺនេះមិនបង្កឲ្យមានបញ្ហាអ្វីទេ ដែលមានន័យថា ជាទូទៅមនុស្សគិតថាស្នាមទាំងនេះជារឿងធម្មតាហើយពន្យារពេលស្វែងរកការពិគ្រោះ។ ប៉ុន្តែនេះជាដំណាក់កាលដែលការព្យាបាលដោយថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក គឺមានប្រសិទ្ធភាពបំផុតហើយអាចទប់ស្កាត់ការចាប់ផ្តើមមានផលវិបាក ដូច្នេះសារៈសំខាន់គឺការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងឲ្យបានទូលំទូលាយ តាមដែលអាចធ្វើទៅបានអំពីសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺនេះ។

កត្តាជាច្រើនត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងជំងឺនេះ ដូចជា ភាពក្រីក្រ ការខ្វះអនាម័យ និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ។ មនុស្សម្នាក់ដែលមានសុខភាពល្អដោយមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នឹងបំបាត់បាក់តេរីជំងឺនេះ ចេញពីរាងកាយរបស់ពួកគេ។ ដូច្នេះមានទំនាក់ទំនងដ៏ខ្លាំងមួយរវាងជំងឺនិងកម្រិតនៃការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេស។

ជំងឺឃ្លង់កើតមានករណីថ្មីៗចំនួនប្រហែល ២០០.០០០ ករណីក្នុងមួយឆ្នាំនៅទូទាំងពិភពលោក ហើយកំពុងតែកកើតឡើងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាហ្វ្រិក និងអាមេរិកខាងត្បូង។ នៅពេលទុកមិនទទួលការព្យាបាល ជំងឺឃ្លង់នេះអាចនាំឲ្យមានការខូចស្បែក សរសៃប្រសាទជាយខាង អវយវៈ និងភ្នែកជាអចិន្ត្រៃយ៍។ ជំងឺក៏អាចបណ្តាលឲ្យបាត់បង់ភាពញ្ញាណដឹងទាំងស្រុងលើជើងនិង/ឬដៃផងដែរ។

ការព្យាបាលជំងឺនេះត្រូវបានផ្តល់ជូនដោយឥតគិតថ្លៃដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) និង រួមបញ្ចូលគ្នានូវថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកចំនួនបី (ការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំច្រើនមុខ ឬការព្យាបាលបីថ្នាក់)។ រយៈពេលនៃការព្យាបាលមានភាពខុសគ្នាពី ៦ ទៅ ១២ ខែ ដោយអាស្រ័យលើប្រភេទនៃជំងឺឃ្លង់ (មានបាក់តេរីតិច (paucibacillary) ឬ មានបាក់តេរីច្រើន (multibacillary) ។ ជាអកុសល ក្នុងករណីជាច្រើន អ្នកដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ត្រូវបានគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឃើញថាមានការយឺតយ៉ាវ បន្ទាប់ពីពួកគេបានទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារជំងឺនេះដែលអាចបណ្តាលឲ្យពិការ។ ទោះបីជាក្នុងករណីខ្លះ ពួកគេអាចទទួលបានសមត្ថភាពមួយចំនួនមកវិញដោយសារការវះកាត់កែឡើងវិញក៏ដោយ ក៏មនុស្សទាំងនេះនៅតែត្រូវទទួលរងពិការភាពមួយជីវិត ហើយជារឿយៗ ត្រូវបានបដិសេធដោយក្រុមគ្រួសារ និងសង្គមរបស់ពួកគេ។ ការព្យាបាលក៏អាចបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានផងដែរ។ អ្នកជំងឺត្រូវបានតាមដានក្នុងអំឡុងពេលព្យាបាលរបស់ពួកគេ។

ការទប់ស្កាត់ជំងឺឃ្លង់ជាបឋមមិនទាន់មាននៅឡើយទេ ដោយសាររបៀបដែលជំងឺនេះត្រូវបានចម្លង និងទទួលនៅតែមិនទាន់បានស្គាល់យ៉ាងច្បាស់ ព្រោះការកកើតជំងឺនេះមានរយៈពេលយូរពេក។ ដូច្នេះទើបតម្រូវឲ្យមានការរកឃើញយ៉ាងឆាប់រហ័សនូវករណីថ្មីៗនិងទទួលបានការព្យាបាលជំងឺនេះទាន់ពេលវេលាដើម្បីបំបាត់ការបញ្ចេញបាក់តេរីពីក្នុងច្រមុះរបស់អ្នកជំងឺដែលមានបាក់តេរីច្រើន។ ដូច្នេះការទប់ស្កាត់តម្រូវឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយនូវការយល់ដឹងជាអតិបរមាអំពីជំងឺនេះព្រមទាំងការរកឃើញយ៉ាងឆាប់រហ័សនូវករណីថ្មីៗ ក្នុងចំណោមប្រជាជន និងក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញផ្នែកសុខភាព។ ដូច្នេះការបងា្ករពឹងផ្អែកភាគច្រើនទៅលើការលើក កម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដូចបានចង្អុលបង្ហាញពីមុនៗ ការបណ្ដុះបណា្ដលបុគ្គលិកថែទាំសុខភាព និងការរកឃើញសកម្មនៅដំណាក់កាលដំបូង។

អំពីជំងឺ ឃ្លង់

អំពីជំងឺឃ្លង់

ផែនទីបង្ហាញពីជំងឺឃ្លង់

តំណភ្ជាប់